پانزده خرداد مبدأ نهضت اسلامی ایران است.

پیام هیات مدیره کانون بازنشستگان دانشگاه علوم پزشکی تهران بمناسبت قیام 15 خرداد

پانزده خرداد مبدأ نهضت اسلامی ایران است.

پانزده خرداد در عین حالی که مصیبت بود لکن مبارک بود برای ملت که منتهی شد به یک امر بزرگی و آن استقلال کشور و ازادی برای همه مملکت.

ملت بزرگ ایران، سالروز پانزده خرداد را که یوم اللّه است زنده نگه می دارد

دستاورد مهم قیام 15 خرداد‏

‏‏بی شک قیام 15 خرداد از مهمترین نقاط عطف تاریخ انقلاب اسلامی است که‏‎ ‎‏دستاوردهای زیادی برای مردم در پی داشت. به نظر من یکی از مهمترین دستاوردهای‏‎ ‎‏این قیام این بود که مبارزین و انقلابیون فهمیدند باید به مبارزه و حرکتشان عمق بیشتری‏‎ ‎‏بدهند و با انسجام و تشکل قویتری پا به عرصه مبارزه بگذارند. عده ای از جوانهای‏‎ ‎‏مذهبی و پرشور که با نهضت امام به صحنه مبارزه وارد شده بودند و خشونت چندانی از‏‎ ‎‏رژیم ندیده بودند تصور می کردند که با همان تظاهرات و شعارها به راحتی می توانند‏‎ ‎‏حکومت پهلوی را ساقط کرده و به پیروزی دست پیدا کنند؛ اما وقتی خشونت حکومت‏‎ ‎‏را از نزدیک لمس کردند به این واقعیت پی بردند که برای رسیدن به قله پیروزی راه‏‎ ‎‏درازی در پیش رو دارند. از اینجا بود که فکر حرکت منسجم و تشکیلاتی که در بعضی از‏‎ ‎‏گروههای اسلامی مانند جمعیت مؤتلفه اسلامی از ابتدای نهضت وجود داشت در میان‏‎ ‎‏عده زیادی از جوانان مذهبی و انقلابی قوّت گرفت.‏

15 خرداد 1342 قیامی بود که رهبری امام خمینی (ره) زمینه‌ساز آن شد و با دستگیری ایشان مردم نیز به‌پا خاستند و خواستار آزادی رهبر خود شدند. گرچه آنها با سرکوب شدید از سوی مأمورین نظام شاهنشاهی مواجه شدند و تلفات و خسارات سنگینی دیدند امّا به نتایج سودمندی نیز دست یافتند. 

با فوت آیت‌الله بروجردی رهبری امام خمینی (ره) آغاز شد. آیت‌الله بروجردی که رهبری و مرجعیّت مقلّدین بی‌شماری را در داخل و خارج کشور برعهده داشت، از لحاظ سیاسی اصل را بر عدم مداخله گذاشته بود، امّا در برخی موارد با تصمیمات رژیم مخالفت می‌کرد. ولی به عکس امام دیانت را عین سیاست می‌دانست که آن هم بر مبنای سنّت دیرینه و مستمر یعنی مخالفت با سلطه و حاکمیت به خصوص تحت لوای دین اسلام شیعی و مبارزه‌جوئی با آنها بود. زمینه‌های اصلی قیام 15 خرداد را می‌توان چنین برشمرد:

1ـ تصویب لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی در مهر 1341 که به موجب آن شرط سوگند به قرآن و مسلمان بودن حذف شد و به زنان حق رأی داده شد. دو شرط اول برای افراد مذهبی قابل تحمل نبود و تغییر قانون اساسی هم از نظر گروههای سیاسی و ملی می‌توانست دلیلی برای مبارزه با رژیم ستم‌شاهی باشد.

2ـ لوایح شش‌گانه و انقلاب سفید به گونه‌ای که ابتدا شش اصل و سپس به افزوده شدن 13 اصل دیگر اصول 19 گانه‌ای برای آینده کشور طرح‌ریزی شد.و قرار شد تا برای تأیید این اصول رفراندومی برگزار شود. امام که همواره در تضاد با شاه در زمینه‌های مختلف سیاسی، فرهنگی و مذهبی عمل می‌کرد و روند دیکتاتوری حاکم بر ایران را نمی‌‌پسندید با اقدامات به ظاهر اصلاحی او نیز مخالفت و شرکت در رفراندوم را تحریم کرد. هنگامی که شاه برای راضی کردن علما تصمیم داشت روز 4 بهمن به قم برود امام به اهالی قم و طلبه‌ها پیام دادند که روز دیدار شاه از قم، خارج شدن از منازل و مدارس حرام است و هیچ‌کس از محل سکونت خود بیرون نیاید.....

امام رفراندوم فرمایشی برگزار شد و طبق گزراش‌های دولتی بیش از 99 درصد مردم به آن رأی مثبت دادند! پس از این به انقلاب سفید «انقلاب شاه و مردم» گفته شد. امام نیز در اواخر اسفند طی اعلامیه‌ای نوروز 1342 را عزای عمومی اعلام کرد.

3ـ روز دوم فروردین 1342 مجلس سوگواری برای سالگرد شهادت امام صادق (ع) برگزار شده بود که این مراسم با تهاجم کماندوهای رژیم مواجه شد و گروه کثیری از طلاب و مردم به خاک و خون کشیده شدند.

4ـ با فرارسیدن محرم نیز فرصت مناسبی در اختیار روحانیون قرار گرفت تا با الگو گرفتن از قیام امام حسین (ع) به افشاگری‌های خود علیه رژیم ادامه دهند و برای مبارزه مردم را‌ آماده سازند. امام نیز با توجه به نقش فعالی که در این زمینه ایفا کرد موجب ترس و وحشت رژیم از ادامه فعالیت‌های مخالفت‌آمیز خود شد. لذا او را در نیمه شب 15 خرداد دستگیر و به تهران روانه کردند. این امر موجب شد تا مردم برای رهایی رهبر محبوبشان به خیابانها ریخته و فریاد مخالفت خود را با رژیم پهلوی سردهند که البته با سرکوب شدید نیروهای نظامی مواجه شدند و ناکام ماندند. گرچه قیام با شکست مواجه شد امّا دستاوردهایی به دنبال داشت که سرانجام به پیروزی انقلاب اسلامی در بهمن ماه 1357 منجر شد..... 

‏‎ ‎

کلمات کلیدی
مدیر سیستم
تهیه کننده:

مدیر سیستم