یلدا، شب فال حافظ و قرآن است در سفره، صفای سبزه و ریحان است یلدا، شب ذکر ناب «بسم الله» است

یلدا، واژه‌ای سریانی به معنای تولد است و آیین یلدا ریشه در یکی از آیین‌های ایران باستان یعنی میتراییسم یا پرستش مهر دارد و جالب این‌جاست که بر مبنای علمی و نجومی بنا شده است. مهرپرستان شب یلدا را شب تولد ایزد مهر، میترا می‎‎پنداشتند و به همین دلیل این شب را جشن می‎گرفتند. گفته شده که در این شب میترا (ایزد خورشید) از دل سنگی درون غاری به دنیا آمد.

از یلدا به عنوان «شب چله» نیز یاد می‌کنند، چرا که چهل روز پس از آن، دهم بهمن، جشن سده برگزار می‌شود. ایرانیان در این شب با فراهم آوردن خوراکی‌های گوناگون تا بامداد به انتظار دیدار نخستین پرتوهای خورشید بیدار می‌نشستند. روز یکم دی ( خرم‌روز یا خور روز یا روز خورشید) از گرامی‌ترین روزهای ایرانیان و یکی از جشن‌های آیین زرتشتی بوده است.

شب یلدا چقدر طولانی است؟

طولانی بودن شب یلدا را باید در مقایسه با شب‌های دیگر در نظر گرفت. به طور کلی با توجه به تغییر تدریجی طول روز و شب از زمان انقلاب تابستانی، انسان‌ها تغییرات محسوسی از نظر طولانی‌تر شدن شب احساس نمی‌کنند. به ویژه اینکه این تغییرات در عرض‌های جغرافیایی میانی، در مقیاس ثانیه خواهد بود. برای مثال در ایران شب یلدای امسال نسبت به شب‌های پیش و پس از آن حدود 1 ثانیه بلندتر است. از جمله یکم دی در تهران طول شب 14 ساعت و 15 دقیقه و 35 ثانیه خواهد بود که 2 ثانیه از روز قبل و 1 ثانیه از روز بعد بیشتر است و زمان کافی برای وقت گذاشتن و برپایی جشن یلدا وجود دارد.